Pierwszy wariant przewiduje zmodernizowane warunki ramowe dla kolejowego transportu towarowego przy znacznym wsparciu finansowym ze strony rządu federalnego. Druga koncentruje się na konkurencyjnych instrumentach motywacyjnych. Spowodowałoby to jednak likwidację ważnych usług w zakresie kolejowego transportu towarowego i przeniesienie ich na drogi. W obu wariantach wspierane będzie cyfrowe automatyczne sprzężenie dla kolejowych przewozów towarowych, podobnie jak żegluga na Renie.
W ciągu ostatnich dziesięciu lat kolejowe przewozy towarowe nie zdołały zwiększyć swojego udziału w rynku zgodnie z oczekiwaniami.
Usługa przewozu pojedynczych wagonów oferowana przez SBB Cargo jest nadal bardzo złożona i kosztowna. Pojedyncze wagony są odbierane z różnych bocznic i łączone w kompletne pociągi do dalszego transportu na stacjach rozrządowych. SBB Cargo ma zatem poważne problemy finansowe.
W świetle tych wydarzeń Parlament zlecił Radzie Federalnej przedstawienie zarysu przyszłego kierunku rozwoju transportu towarowego. Rada Federalna bierze przy tym pod uwagę również cele polityki klimatycznej i energetycznej oraz bezpieczeństwo dostaw. Zgodnie ze strategią klimatyczną na rok 2050 celem dla transportu towarowego jest przestawienie pojazdów ciężarowych na paliwa odnawialne i przejście na kolej.
W tym kontekście Rada Federalna postanowiła przedstawić do konsultacji dwa warianty dalszego rozwoju transportu towarowego.
Pierwsza opcja ma na celu techniczną i organizacyjną modernizację kolejowego transportu towarowego, wzmocnienie łańcucha kolejowego i żeglugowego, a tym samym znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w transporcie towarowym. W tym celu Rada Federalna proponuje ukierunkowane wsparcie finansowe. Federacja powinna mieć możliwość finansowego rekompensowania podmiotów świadczących usługi w zakresie pojedynczych przewozów. Ponadto planowane są wkłady finansowe na wprowadzenie cyfrowego sprzęgu automatycznego. Przyczyni się to do uproszczenia, przyspieszenia i obniżenia kosztów kolejowego transportu towarowego. Dlatego jest ono wspierane przez wszystkie koleje europejskie w sposób skoordynowany. W tym wariancie Rada Federalna proponuje również wsparcie finansowe dla urządzeń do przeładunku towarów i zapewnienie infrastruktury dla Renu oraz wprowadzenie premii w postaci wkładu w zmniejszenie obciążenia kolei. Koszt tych działań to około 600 mln CHF w okresie czterech lat. Następnie nowy system ma stopniowo funkcjonować samodzielnie.
W drugim wariancie zrezygnuje się z państwowego wsparcia finansowego dla przewozów towarowych w ramach pojedynczego transportu. Zasadniczo kolejowy transport towarowy ma być zapewniony i finansowany w konkurencji z transportem drogowym. Jednakże opcja ta przewiduje również wsparcie dla żeglugi na Renie oraz wkład w modernizację, w szczególności wsparcie finansowe dla przemysłu w celu wprowadzenia cyfrowych, automatycznych połączeń. Jest to ważne dla transportu transgranicznego. Podobnie jak w przypadku pierwszego wariantu przewidziano również dotacje na urządzenia przeładunkowe i załadunkowe oraz "premię załadunkową". Wariant ten wymaga wydatków federalnych w wysokości około 120 mln CHF w ciągu czterech lat. Rada Federalna zakłada, że w ramach tego wariantu w perspektywie średnioterminowej trzeba będzie zrezygnować z transportu towarowego z wykorzystaniem jednego samochodu, a przeniesienie transportu na drogi oznaczałoby wzrost liczby przejazdów samochodów ciężarowych o około 650 000 rocznie. Ponadto wysokiej jakości transport kolejowy byłby dostępny tylko tam, gdzie występuje większe natężenie ruchu, tj. na obszarach miejskich. Udział kolei w rynku zmniejszyłby się prawdopodobnie o 5 do 6 punktów procentowych, a w transporcie krajowym o około 15 punktów procentowych.
W związku z napiętą sytuacją finansową Konfederacji, w trakcie przygotowywania wysyłki trzeba będzie dokładnie przeanalizować finansowanie planowanych działań.
Konsultacje dotyczące dalszego rozwoju kolejowych przewozów towarowych potrwają do 24 lutego 2023 r.
