Podczas Dni Kierunków Kolejowych w Warszawie MoU zostało podpisane przez przedstawicieli Centralnego Portu Komunikacyjnego, Rail Baltica oraz Správa železnic.
Zgodnie z planem do 2030 roku na terenie Estonii, Łotwy i Litwy powinien zostać ukończony cały transgraniczny korytarz Rail Baltica: od Tallina przez Rygę i Kowno (z połączeniem do Wilna) do granicy z Polską. Uruchomienie pierwszych odcinków linii kolejowych Rail Baltica planowane jest od 2027 roku. Zakłada się, że w tym czasie powstanie również odcinek linii V4 HSR pomiędzy Pragą, Brnem, Bratysławą i Budapesztem. W kolejnych latach do linii kolejowej V4 zostaną podłączone następne odcinki z Polski: Katowice-Ostrawa oraz tzw. węzeł małopolsko-śląski.
"Region Trzech Mórz jest jednym z najszybciej rozwijających się obszarów w Europie. W ciągu ostatnich 20 lat PKB regionu rosło niemal dwukrotnie szybciej niż "pierwotnej UE"" - mówi wiceminister funduszy i polityki regionalnej Marcin Horała, pełnomocnik rządu ds. CPK. "Te projekty kolejowe są dostosowane do potrzeb poszczególnych krajów i całego regionu Trzech Mórz. Nowa sieć HSR, która jest inwestycją kolejową CPK, wraz z innymi projektami w regionie, takimi jak Rail Baltica i V4, będzie stanowić przyszły kręgosłup kolejowy Regionu Trzech Mórz i ważną część europejskiej sieci transportowej TEN-T" - dodał.
Dzięki wspólnym inwestycjom powstanie np. połączenie Tallin - Warszawa - Katowice - Budapeszt (1 700 km), a także Tallin - Warszawa - Wrocław - Praga (1 500 km).
"To wyjątkowy, jedyny w swoim rodzaju czas w naszej wspólnej historii, kiedy funkcjonując wspólnie w regionie, możemy stworzyć bezkonkurencyjną ofertę transportu kolejowego. Wyciągamy wnioski z inwestycji HSR na Zachodzie. W efekcie nasze projekty mogą wywołać efekt ekonomicznego domina, dając impuls innym branżom i sektorom" - mówi Mikołaj Wild, Prezes Zarządu CPK.
"Współpraca pomiędzy zarządcami infrastruktury kolejowej w regionie jest postrzegana przez Správę železnic jako kamień węgielny dla przyszłego szybkiego rozwoju w obszarze 3Seas. Szybsze podróże pomiędzy węzłami, lepsza jakość usług dla pasażerów, poprawa bezpieczeństwa, jak również zmniejszenie przepustowości kolei konwencjonalnej dla towarów wydają się być głównymi korzyściami, które pobudzą wzrost gospodarczy i wielostronne relacje w całym regionie" - podkreśla Radek Čech, Dyrektor Działu Spraw Międzynarodowych Správa železnic.
Organizacje realizujące projekt mają poparcie międzynarodowych sojuszników, którzy zwracają uwagę, że planowana infrastruktura będzie miała podwójne zastosowanie, czyli cywilno-wojskowe.
"Obecne wydarzenia pokazały, że niezawodna i odporna infrastruktura kolejowa jest tak niesamowicie ważna dla bezpieczeństwa i ochrony regionu. Inwestycja w tę infrastrukturę to inwestycja w długoterminowe bezpieczeństwo regionu. Jest tak samo ważna jak nasza współpraca w zakresie bezpieczeństwa narodowego, energetycznego i obronności" - mówi Mark Brzezinski, ambasador USA w Polsce.
Planowany system HSR w obszarze Regionu Trzech Mórz wydaje się być opłacalny, co potwierdza raport zaprezentowany na Railway Direction Days przez Steer, międzynarodową firmę doradczą wykonującą analizy dla Komisji Europejskiej.
Szacowany całkowity koszt całej sieci HSR w Regionie Trzech Mórz wynosi około 60 mld euro. Autorzy raportu oszacowali, że łączna wartość korzyści w sieci HSR dla krajów Regionu Trzech Mórz wyniesie ponad 120 mld euro. Oznacza to, że w długim okresie nowa sieć szybkich kolei wygeneruje dwukrotnie większą wartość niż jej początkowy koszt. Według wyliczeń Steera 55 mld euro stanowią oszczędności czasu podróży pasażerów, a 57 mld euro to inne korzyści z realizacji projektu, w tym m.in. wynikające ze spadku liczby wypadków komunikacyjnych.
Nastąpi znaczne skrócenie czasu podróży, np. na odcinku Łódź - Wrocław, gdzie podróż skróci się z 3 godzin do około 1 godziny. Z Warszawy: podróż do Wilna zajmie 4 godziny (obecnie 9 godzin), do Rygi 5 godzin (dziś nie ma takiego bezpośredniego połączenia pociągiem, a czas podróży autobusem trwa ponad 8 godzin), do Ostrawy niecałe 2 godziny (obecnie 4,5 godziny), a do Budapesztu 5,5 godziny (obecnie 11,5 godziny).
Dojazd z Pragi do Wiednia i Bratysławy zajmie około dwóch godzin (obecnie blisko 4,5 godziny), natomiast podróż do Budapesztu ze stolicy Czech skróci się do 3,5 godziny (z obecnych 7 godzin). Z Wilna pasażerowie dotrą do Tallina w około 3,5 godziny (obecnie trwa to ponad 8 godzin), a do Rygi w niecałe 2 godziny (z obecnych ponad 4 godzin).
Według obliczeń Steera najbardziej ruchliwymi odcinkami będą Warszawa - Łódź w Polsce, Brno - Jihlava w Czechach oraz Budapeszt - Gyor na Węgrzech. Każdy z nich będzie przewoził od 14 do 18 mln pasażerów rocznie.
W krajach bałtyckich ponad 640 z 870 km całego korytarza jest w fazie projektowania, a budowa na dużą skalę zbliża się wielkimi krokami. Na przykład na Łotwie trwa przetarg na prace budowlane dla 200-kilometrowego odcinka linii kolejowej Rail Baltica, jak również RB Rail AS ogłosiła przetarg na projekt i budowę podsystemu elektryfikacji dla elektryfikacji całej 870-kilometrowej sieci Rail Baltica. Tymczasem w Czechach przygotowywana jest dokumentacja projektowa m.in. dla odcinka Ostrawa - Przerov.
